با توجه به اینکه در «هفته کتاب و کتابخوانی» هستیم، انتشارات مهرک برای امسال چه کتابهایی را در دست انتشار دارد؟ و در کل، روند کاری انتشارات در سالهای اخیر چگونه بوده است؟
از سال ۱۴۰۰ مسیر تازهای را آغاز کردیم. سال اول و دوم عمدتاً در مرحله انتخاب و ارزیابی محتوا بودیم و بهتدریج مسیر مشخصتر شد و پیش رفت. امسال هم روند ما صعودی بوده؛ چه از نظر تنوع موضوعات و چه از نظر کیفیت محتوا.
ما در حوزه داستان کودک، شعر کودک، داستان و شعر خردسال فعالیت داشتیم و امسال یک مجموعه شعر نوجوان در قالب یک منظومه، در حال چاپ داریم که از نظر ساختار و حالوهوا با نمونههای مشابه متفاوت است. همچنین چند رمان نوجوان نیز در برنامه انتشار داریم.
برای انتشار کتاب چه ویژگیهایی را در نظر میگیرید؟ به عبارتی دیگر معیار محتوایی مهمتر است یا معیارهای فرمی و نویسندهمحور؟
مهمترین اصل ما تکیه بر کتابهای تألیفی است. در این سالها کمتر سراغ ترجمه رفتهایم و ترجیحمان این است که محتوای تولیدی رنگوبوی ایرانی داشته باشد. حتی در ژانرهایی مثل فانتزی یا افسانه که ممکن است مکان مشخصی نداشته باشند، باز هم سعی میکنیم از فرهنگ ایرانی الهام گرفته شود.
یکی از شاخصترین کارهای ما مجموعه «چنین کنند حکایت» است که شامل یک مجموعه نقالی و پردهخوانی بر اساس شاهنامه میشود. داستانهایی از سهراب انتخاب شده و هفت پرده نقالی برای آن طراحی و تولید شده است. این پردهها، نمونه مشابهی در بازار ندارند و از آنجا که پردهنقالیِ قدیمی بهسختی یافت میشود و قیمت بسیار بالایی دارد، ما خودمان آنها را تولید کردیم. هدف این کار کمک به حفظ و تداوم فرهنگ پردهخوانی و زنده نگهداشتن اسطورههای ایرانی است.
بازار فروش کتابهای کودک و نوجوان را چگونه ارزیابی میکنید؟ آیا کتابها به مخاطب خود رسیدهاند و فروش مطلوب بوده است؟
مخاطب داریم اما هنوز به نقطه مطلوب نرسیدهایم. کتاب کودک و نوجوان در سبد فرهنگی خانواده قرار میگیرد و طبیعتاً با وضعیت اقتصادی خانوادهها کموزیاد میشود. نمایشگاههای کتاب نشان میدهد که میزان خرید کاملاً به شرایط اقتصادی وابسته است؛ این موضوع فقط درباره کتاب کودک نیست و در همه حوزهها دیده میشود.
با توجه به کاهش خرید کتاب کودک در جهان و در ایران، چه تدابیری برای بهبود فروش اندیشیده شده است؟
بخشی از موضوع به دیده شدن کتابها مربوط است. تلاش میکنیم مزایای کتاب را برای مخاطب برجسته کنیم اما واقعیت این است که تأثیر این فعالیتها چندان محسوس نبوده است. در جشنوارهها شرکت میکنیم و کتابها دیده میشوند، اما به شکل گسترده تأثیر قابلتوجهی حس نکردهایم.
آیا کتابهایی که نشر مهرک منتشر میکند عمدتاً سویه بومی ـ ایرانی دارند یا آثار فانتزی و غیرایرانی هم چاپ میکند؟
هر دو نوع اثر را داریم؛ هم آثاری که کاملاً ایرانی هستند و هم آثار فانتزی و با جهانهای متفاوت.
اما مهمترین معیار ما این است که:
۱. کتاب لذتبخش باشد. ریتم، زبان و جذابیت ادبی برای ما اهمیت اساسی دارد.
۲. محتوا با فرهنگ ایرانی تضاد نداشته باشد.
اگر کتاب این دو شرط را داشته باشد، برای ما قابلقبول است.
در مرحله بعد، اگر دستمان باز باشد و بخواهیم از بین چند اثر انتخابی محدود داشته باشیم، طبیعتاً کتابی که محتوایی غنیتر و قلمی قویتر دارد، برگزیده میشود.
برخی نویسندگان میگویند نوجوانان کمتر سراغ کتابهای مخصوص رده سنی خود میروند. نظر شما چیست؟
بله، من هم این رفتار را دیدهام. نوجوانان ۱۳ تا ۱۵ سال معمولاً دوست ندارند «کوچکتر» دیده شوند. در حوزه شعر این موضوع واضحتر است. در تمام این سالها کمتر دیدهام نوجوانی سراغ کتاب شعر نوجوان بیاید. به طور معمول آنها ترجیح میدهند شعر بزرگسال بخوانند. اما درباره رمان نوجوان تجربهام متفاوت است؛ در نمایشگاههای کتاب نوجوانان میآمدند، کتابها را ورق میزدند و میخواندند و انتخاب میکردند. نوجوان کتابخوان معمولاً دوست دارد سراغ متنهایی کمی جدیتر و ادبیتر برود.
شعر کودک و نوجوان را چقدر حوزهای تخصصی میدانید؟ آیا هر شاعر میتواند برای خردسال یا نوجوان شعر بگوید؟
شعر کودک و نوجوان حوزهای کاملاً تخصصی است. شاید در ظاهر ساده به نظر برسد، اما نوشتن شعر خوب برای کودک بسیار دشوار است. بسیاری افراد فکر میکنند میتوانند شعر کودک بنویسند، اما کیفیت واقعی میان آثار تولیدی بسیار متفاوت است. شاعر کودک و شاعر خردسال واقعاً باید متخصص این حوزه باشد. در شعر نوجوان هم همینطور؛ گرچه شعر نوجوان مخاطبِ گستردهای ندارد زیرا نوجوان غالباً شعر بزرگسال را ترجیح میدهد.
نظر شما